Skip to main content

He Huakaʻi a Puni ka Honua

Ua hoʻomaka ke aukahi hoʻokele waʻa Hawaiʻi ma ke ʻano he hoʻokolohua ʻepekema a pilikanaka.  Ua hoʻokumu ʻia ka Polynesian Voyaging Society (PVS) ma ka makahiki ʻUmikumamaiwakanahikukumamakolu e Ben Finney he hulikanaka, Herb Kawainui Kāne he mea pāheona Hawaiʻi, a me Tommy Holmes he holokai a heʻenalu. ʻO ka hana mua, ʻo ia hoʻi ke kāpili ʻana i waʻa kaulua holo kai uli ʻoiai ʻaʻole i loaʻa ia ʻano waʻa e holo ana ma Hawaiʻi no ʻeono haneli a ʻoi paha makahiki.  Ua kāpili ʻia kēia waʻa no ka hōʻoia ʻana i ka hiki i ka Hawaiʻi kahiko ke holo ma waena o Hawaiʻi a me ko Kahiki ma ke ʻano o nā kūpuna i palapala ʻia ma nā moʻolelo a me nā mele kahiko, a ʻaʻole i hōʻea wale i Hawaiʻi ma ke ʻano he ulia e like me ka manaʻo o ka haole. Eia nō naʻe, no nā Hawaiʻi i komo piha ma ke kāpili waʻa a me ka hoʻomākaukau ʻana no ka holo i Kahiki, ʻaʻole ia he hoʻokolohua, he kumu haʻaheo ia no ko Hawaiʻi a puni.

Ma ka lā ʻewalu o Malaki, makahiki ʻUmikumamaiwakanahikukumamalima, ua hānau ʻia ʻo Hōkūleʻa.  Ma Hakipuʻu Hawaiʻi i hoʻolana a hoʻolaʻa ʻia ai ka waʻakaulua mua o kēia wā. He ʻumi anana kona lōʻihi a he ʻekolu anana kona ākea.  He ʻumikūmālua a i ka ʻumikūmāhā holo kai ka nui o ke kime holo. No kēia waʻa kaulua hou, ua hoʻolālā ʻia he hoʻokahi wale nō huakaʻi holopuni i Kahiki, me ka manaʻo, ke hoʻi, ua pau ka hoʻokolohua, a ua pau ka holo ʻana.  Eia nō naʻe ua hānau ʻia ʻo Hōkūleʻa he mea ola, ʻaʻole nō i pau ka holo ʻana ma ia huakaʻi hoʻokahi.  Ua hoʻomau ʻia ka holo ʻana, a ua lilo ʻo Hōkūleʻa he kiʻi nui o ka haʻaheo o ko Hawaiʻi.  Mai ia huakaʻi mua a hiki i kēia manawa ua holo ʻo Hōkūleʻa he hoʻokahihanelikanakolukaukani mile (130,000nm).  Ua wehe ʻia nā kihi ʻekolu o ka "Huinakolu Polenekia" ʻO Hawaiʻi ʻoe, ʻo Aotearoa ʻoe, ʻo Rapanui ʻoe.  A ua holo ʻia nā moku o ia huanakolu.  Ua kipa pū ʻia nā kihi o ka Pākīpika, ʻo Alaka, ʻo ʻAmelika ʻĀkau, ʻo Iapana.  Ua mahalo ʻia pū ko kākou poʻe kūpuna ma o ka holo ʻana i nā moku kūpuna o Papahānaumokuākea e like me Nihoa, a me Mokumanamana mā ma ka huina Hoʻolua o kākou.  A ua holo i ka ʻāina o ko kākou kumu nui a kumu hiwahiwa ʻo Pius "Papa Mau" Piailug, ʻo ia hoʻi ka mokupuni ʻo Satawal ma Mikonesia.  Ua holo ʻia nō ka Pākīpika a kamaʻāina.

[[{"fid":"62213","view_mode":"media_original","fields":{"format":"media_original","field_file_image_alt_text[und][0][value]":"","field_file_image_title_text[und][0][value]":"","field_caption[und][0][value]":"","field_copyright[und][0][value]":"","taxonomy_vocabulary_16[und]":"_none","field_media_page[und]":"1","field_folder[und]":"3046","field_tags[und]":""},"type":"media","link_text":null,"attributes":{"height":298,"width":530,"class":"media-element file-media-original"}}]]

Ma ka makahiki ʻeluakaukani-ʻehiku, ma ka hoʻi ʻana ʻo Hōkūleʻa i Hawaiʻi mai Iapana mai, ua hui nā alakaʻi o ka ʻOhana Waʻa* (he hui o nā alakaʻi o nā papahana holokai Hawaiʻi i hoʻokumu ʻia ma ka mh. 2006) a ua hoʻomaka ʻia ka hoʻolālā ʻana no kekahi huakaʻi i like ʻole kona nui a paʻakikī me nā huakaʻi i hana mua ʻia.  Ua hoʻoholo ʻia ka holo ʻana a puni ka honua.  Ma kēia huakaʻi a puni ka honua e holo ʻia ana he kanahākūmāhiku kaukani mile, a e kipa ʻia ana he kanawalukūmālima awa ma ʻiwakāluakūmāono mau ʻāina kahiki.  No nā ʻāpana holo a pau, e pono ana he huina nui holokai he ʻekolu haneli, a e hoʻolako ʻia ana kēia huina nui mai ʻumikūmāono mau ʻāina.  ʻOiai he huakaʻi lōʻihi ana kēia, e nui loa ana ka hana e hoʻomākaukau ai no kēia huakaʻi.  Ua hoʻāno hou ʻia ʻo Hōkūleʻa.  Ua wehe ʻia kona mau māhele a pau loa a i nā kaʻele hakahaka, a laila ua kāpili hou ʻia i ʻoi aku kona ikaika a me kona ākea i mākaukau no kēia mau kai malihini e komo ʻia ana.  A ʻoiai he huakaʻi kēia e lōʻihi pū ana ma ka holo o ka manawa, he ʻekolu makahiki ka lōʻihi ʻoiai e holo ana ka waʻa ma ka wā ʻino ʻole, ua pono e lako nā holokai paʻa a mākaukau he nui.  A no ka hoʻomākaukau pono ʻana i nā holokai, ua hoʻonui ʻia ka wā aʻoaʻo a ua mālama ʻia he mau holo ʻana i ka moana lipolipo i mea e maʻa ai nā holokai i ka waʻa ma kona kino hou.

He huakaʻi nui kēia, eia naʻe, ʻaʻole i hoʻoholo ʻia kēia huakaʻi no ka holoholo wale ʻana nō.  Ua loaʻa he mau kumu koʻikoʻi no ka holo ʻana.  ʻOiai he poʻe noho mokupuni mākou, ua ʻike leʻa nō i ka pilina o mākou poʻe kānaka i ke ola pono o ka ʻāina a me ke kai.  Ma ke ʻano he holokai, ʻike mākou ʻo ka waʻa ko mākou mokupuni, a ʻo nā mokupuni o Hawaiʻi, he mau waʻa ia.  A no ke ola pono ma kēia waʻa, ʻo ka mālama ʻana kekahi i kekahi, me ka mālama pū ʻana i ka waʻa a me ke kai a puni ka mea i pono ai ke ola.  Me ia manaʻo, e pono ana kākou a pau e mālama i kēia mokupuni hoʻokahi a kākou e noho nei, ʻo ka honua nō ia.  A no laila ma o kēia holo ʻana a puni ka honua, e kaʻanalike ʻana ko Hokūleʻa i nā haʻawina a mākou i aʻo ai, a e aʻo ana mākou mai ka poʻe e kipa ʻia ana mai nā wahi like ʻole, keu hoʻi nā ʻōiwi, i hiki ke ʻimi like ʻia ke ala e mālama pono i ke kai, a me ka honua hoʻi i mea e mau aku ai ke ola o nā hanauna a hanauna aku.

Ma ka makahiki ʻeluakaukani-ʻumikūmākolu, ua mālama ʻia ka māhele mua o ka holo a puni ka honua, ʻo ia hoʻi ua hoʻo mākou a puni o Hawaiʻi, a ua kapa ʻia kēia holo ʻana ʻo Mālama Hawaiʻi.  He mea ʻōiwi nō ia ke kipa mua ʻana i ka ʻohana ma mua o ka huakaʻi ʻana aku i kahi mamao.  He ala ia e ʻimi ʻia ke aloha, ke kākoʻo, a me ka mana o ka ʻohana no kēia holo kū i ka wā.  A ke hoʻi, ʻo ke kaʻapuni ʻana iā Hawaiʻi ke pani o kēia huakaʻi, i mea e hoʻihoʻi ʻia ka ʻike a me ke aloha o ka honua i ko kākou poʻe.

He ʻatikala pōkole kēia e hōʻonoʻono ʻana kēia moʻolelo nui no ʻoukou e nā mea heluhelu.  Ma nā pukana e hiki mai ana, e hahai ana kākou i kēia holo ʻana a puni ka honua me ke kaʻanalike ana i nā moʻolelo a me nā haʻawina o ka poʻe ʻōiwi e kipa ʻia ana.  A e nānā pū ʻia ana ke kiʻi nui o ke aukahi holokai a hoʻokele waʻa ma Hawaiʻi nei a ma ka moana nui a puni kekahi. A no laila e nā hoa heluhelu... Mai! Mai! E huakaʻi like kākou!

 * Nā Lālā ʻOhana Waʻa:  Polynesian Voyaging Society, Friends of Hōkūleʻa & Hawaiʻiloa, Nā Kālaiwaʻa moku o Hawaiʻi, Nā Kālai Waʻa o Kauaʻi, Molokaʻi Voyaging ʻOhana, ʻImiloa, ʻAha Pūnana Leo-Honuakai Division, Haleʻiwa Voyaging ʻOhana, a me Hui O Waʻa Kaulua(Maui).

Our website houses close to five decades of content and publishing. Any content older than 10 years is archival and Cultural Survival does not necessarily agree with the content and word choice today.